Producenci Nawozów w Polsce: Branża i Ranking 2023

Czytelniku!
Prosimy pamiętać, że wszelkie instrukcje i pomoce wprowadzone na naszej witrynie nie zastąpią samodzielnej konsultacji ze fachowcem/lekarzem. Korzystanie z treści umieszczonych na naszym blogu w praktyce zawsze powinno być konsultowane z odpowiednio wykwalifikowanym specjalistą. Redakcja i wydawcy naszego bloga nie ponoszą winy za wykorzystanie porad opublikowanych na portalu.

W roku 2023 polska branża nawozowa stanowi nieodłączny element rolnictwa kraju. Produkcja nawozów, które dostarczają niezbędne składniki odżywcze dla roślin, jest kluczowym czynnikiem wspierającym efektywność i wydajność rolnictwa polskiego. W tym kontekście warto przyjrzeć się głównym producentom nawozów w Polsce oraz dokonać analizy ich rankingów w branży.

Rozwinięta Infrastruktura Produkcyjna
Polska branża nawozów charakteryzuje się rozwiniętą infrastrukturą produkcyjną. Przedsiębiorstwa z tej dziedziny inwestują znaczne środki w nowoczesne zakłady produkcyjne, co pozwala na wytwarzanie nawozów o wysokiej jakości. Warto zaznaczyć, że technologie produkcji nawozów w Polsce idą w parze z najnowszymi osiągnięciami nauki, co przekłada się na skuteczność i innowacyjność produktów.

Liderzy Branży Nawozów
Wśród czołowych producentów nawozów w Polsce znajdują się zarówno firmy krajowe, jak i międzynarodowe koncerny. Jednym z liderów w tej branży jest firma [Nazwa Firmy], która od lat dostarcza rolnikom wysokiej jakości nawozy mineralne oraz nawozy organiczne. Dzięki zaawansowanym procesom produkcyjnym i ciągłemu doskonaleniu formuł nawozowych, [Nazwa Firmy] zdobyła uznanie nie tylko na rynku krajowym, ale także za granicą.

Innowacyjne Rozwiązania
Ważnym aspektem działalności producentów nawozów w Polsce jest rozwijanie innowacyjnych rozwiązań. Firmy te nieustannie pracują nad tworzeniem nawozów dostosowanych do różnych rodzajów gleb i roślin, co pozwala na optymalizację plonów i minimalizację wpływu na środowisko. Współpraca z naukowcami i rolnikami pozwala producentom nawozów na ciągły rozwój i wprowadzanie na rynek produktów dostosowanych do zmieniających się potrzeb.

Ranking 2023 – Kto Wiodący na Rynku?
W roku 2023 ranking producentów nawozów w Polsce wykazuje, że konkurencja w branży jest zacięta. Na czoło listy wchodzą firmy o ugruntowanej pozycji rynkowej oraz długotrwałym doświadczeniu w produkcji nawozów. Jednak warto zaznaczyć, że młodsze firmy również odnoszą sukcesy dzięki nowatorskim rozwiązaniom i wysokiej jakości produktom. Polska branża nawozowa w roku 2023 pozostaje ważnym ogniwem w rolnictwie kraju. Produkcja nawozów stanowi kluczowy element zapewniający wydajność i jakość upraw. Liderzy w tej branży nie tylko dostarczają niezbędne składniki odżywcze dla roślin, ale także inwestują w innowacje, co przekłada się na zrównoważone i efektywne rolnictwo.

Ranking producentów nawozów w Polsce jest wskaźnikiem dynamicznego rozwoju tej gałęzi przemysłu, a konkurencja na rynku przyspiesza rozwijanie nowoczesnych technologii i produktów. Branża nawozowa w Polsce nie tylko wspiera rolnictwo kraju, ale także ma potencjał do dalszego wzrostu i ewolucji, co przyczynia się do zwiększenia konkurencyjności sektora rolno-spożywczego oraz zrównoważonego rozwoju polskiej ziemi.

Kto są najwięksi producenci nawozów w Polsce?

Nawozy stanowią nieodłączny element współczesnej rolnictwa, wpływając istotnie na efektywność i jakość produkcji rolniczej. W Polsce, będącej jednym z ważniejszych graczy na europejskim rynku rolniczym, rozwija się dynamicznie sektor produkcji nawozów. Przemysł ten jest złożony, zróżnicowany i dynamicznie rozwijający się, z udziałem wielu producentów. Kto zatem stoi na czele tej branży w Polsce w 2023 roku?

Grupa Azoty – Innowacje i Tradycja
Jednym z czołowych graczy na polskim rynku nawozów jest Grupa Azoty. To potężna korporacja, która łączy w sobie tradycję i nowoczesność. Grupa Azoty skupia się na produkcji różnorodnych nawozów azotowych, fosforowych oraz potasowych, co sprawia, że jest kluczowym dostawcą dla polskich rolników. Inwestycje w nowoczesne technologie i zrównoważoną produkcję są integralną częścią strategii firmy.

Anwil – Długoletni Gracz na Rynku
Kolejnym znaczącym producentem nawozów w Polsce jest Anwil, firma o długiej tradycji i ugruntowanej pozycji na rynku. Skoncentrowana głównie na produkcji nawozów azotowych, Anwil odznacza się stabilnością i nieustannym dążeniem do doskonalenia swoich produktów. Ich zakłady produkcyjne są jednymi z najnowocześniejszych w Polsce, co pozwala na utrzymanie wysokiej jakości i konkurencyjności produktów.

Grupa Azoty Zakłady Chemiczne „Police” – Wiodący Producent Potasu
Jeśli chodzi o nawozy potasowe, to Grupa Azoty Zakłady Chemiczne „Police” odgrywają kluczową rolę na polskim rynku. Potas jest niezwykle ważnym składnikiem nawozów, szczególnie w uprawach ziemniaków i buraków cukrowych. Dlatego produkcja i dostępność nawozów potasowych ma kluczowe znaczenie dla polskiego rolnictwa.

Fosfory – Specjaliści od Fosforu
Fosfory to kolejny znaczący gracz na rynku nawozów w Polsce. Koncentrują się głównie na produkcji nawozów fosforowych, które są niezbędne do poprawy kondycji gleby i jakości plonów. Długotrwała obecność na rynku i zaawansowane technologie produkcyjne sprawiają, że Fosfory są solidnym i cenionym dostawcą w branży.

Grupa Lotos – Nowe Granie w Produkcji Nawozów
Grupa Lotos, znana głównie jako koncern naftowy, postanowiła również zainwestować w produkcję nawozów. To świeży gracz na polskim rynku nawozów, ale z pewnością wart uwagi. Dzięki swojemu doświadczeniu w przemyśle chemicznym Grupa Lotos może przynieść innowacyjne rozwiązania do produkcji nawozów. Polska branża nawozowa w 2023 roku jest zróżnicowana i konkurencyjna. Najwięksi producenci, takie jak Grupa Azoty, Anwil, Grupa Azoty Zakłady Chemiczne „Police”, Fosfory i Grupa Lotos, odgrywają kluczową rolę w dostarczaniu rolnikom niezbędnych produktów. Inwestycje w nowoczesne technologie, zrównoważoną produkcję i innowacje są kluczowymi czynnikami determinującymi sukces tych firm. W nadchodzących latach możemy spodziewać się dalszego rozwoju branży nawozowej w Polsce, co przyniesie korzyści zarówno rolnikom, jak i całej gospodarce kraju.

Jakie są trendy w produkcji nawozów na polskim rynku?

Trendy w produkcji nawozów na polskim rynku w 2023 roku kształtują się w sposób dynamiczny i dostosowują się do współczesnych wymagań ekologicznych oraz rosnącego zapotrzebowania na produkty o wysokiej jakości. Branża nawozowa w Polsce, mimo że związana z tradycyjnym rolnictwem, nieustannie ewoluuje, wprowadzając innowacje technologiczne i zrównoważone praktyki produkcji. Poniżej przedstawiamy najważniejsze trendy obecnie dominujące na tym rynku.

1. Nawozy organiczne i ekologiczne: W odpowiedzi na rosnące zainteresowanie ekologią i zrównoważonym rolnictwem, produkcja nawozów organicznych i ekologicznych zyskuje na popularności. Takie nawozy są bardziej przyjazne dla środowiska i nie zawierają substancji chemicznych, co jest zgodne z trendem zwiększania świadomości ekologicznej w rolnictwie.
2. Mikroelementy i nawozy specjalistyczne: W miarę jak rolnicy stają się bardziej świadomi potrzeb swoich upraw, wzrasta zapotrzebowanie na nawozy specjalistyczne zawierające mikroelementy. Te produkty pozwalają na precyzyjne dostarczanie niezbędnych składników odżywczych do roślin, co przekłada się na wyższą jakość plonów.
3. Nawozy kontrolowane uwalnianie: Nawozy o kontrolowanym uwalnianiu stopniowo zyskują na znaczeniu. Pozwalają one na długotrwałe dostarczanie składników odżywczych do roślin, co zwiększa efektywność ich wykorzystania i redukuje straty. Jest to zwłaszcza istotne w okresach suszy lub niskiej dostępności wody.
4. Nawozy przyjazne dla gleby: Dbanie o zdrową glebę staje się priorytetem dla wielu rolników. Produkcja nawozów o niskim pH, które poprawiają strukturę gleby i zwiększają jej zdolność do retencji wody, jest zauważalnym trendem.
5. Innowacje technologiczne: Branża nawozowa nie pozostaje obojętna na postęp technologiczny. Wdrażane są nowe technologie, takie jak monitorowanie upraw za pomocą dronów, co pozwala na bardziej precyzyjne i efektywne stosowanie nawozów.
6. Nawozy mikroskalowe: Nawozy w formie mikroskalowej stają się coraz bardziej popularne, ponieważ są łatwiejsze w aplikacji i bardziej efektywne. Dzięki mniejszym cząstkami, składniki odżywcze są lepiej przyswajane przez rośliny.
7. Certyfikaty i standaryzacja: Wzrost zapotrzebowania na nawozy organiczne i ekologiczne wiąże się z potrzebą certyfikacji i standaryzacji produktów. Firmy produkujące nawozy coraz częściej starają się uzyskać odpowiednie certyfikaty, co pozwala im na zyskanie zaufania klientów.
8. Zrównoważona produkcja: W miarę jak społeczeństwo staje się bardziej świadome problemów związanych z ochroną środowiska, producenci nawozów dążą do zrównoważonej produkcji. Obejmuje to m. in. ograniczanie emisji gazów cieplarnianych i minimalizację odpadów.
9. Globalizacja rynku: Polska branża nawozowa coraz bardziej angażuje się w handel międzynarodowy. Import i eksport nawozów stają się istotnym elementem działalności wielu firm, co wpływa na konkurencyjność rynku.

W związku z powyższymi trendami, producenci nawozów w Polsce muszą być elastyczni i gotowi dostosowywać swoje produkty i procesy produkcyjne do zmieniających się potrzeb rynku. Świadomość ekologiczna, innowacje technologiczne i rosnące wymagania rolników sprawiają, że branża nawozowa jest fascynującym obszarem dynamicznych zmian i rozwoju.

Jakie są najpopularniejsze rodzaje nawozów produkowanych w Polsce?

Nawozy stanowią nieodłączny element wspierający rolnictwo, a ich odpowiednie zastosowanie może znacząco wpłynąć na plony i jakość upraw. W Polsce, jako kraju o znaczącym sektorze rolniczym, produkcja nawozów odgrywa istotną rolę. Dlatego też warto bliżej przyjrzeć się najpopularniejszym rodzajom nawozów produkowanych w Polsce, które odgrywają kluczową rolę w dostarczaniu rolnikom niezbędnych składników odżywczych dla roślin.

Azotowe Nawozy Mineralne
Azotowe nawozy mineralne są jednymi z najważniejszych rodzajów nawozów produkowanych w Polsce. Azot stanowi kluczowy składnik odżywczy dla roślin, wpływając na ich wzrost i rozwój. W Polsce istnieją zakłady produkujące amoniak, mocznik oraz saletrę amonową, które są podstawowymi źródłami azotu dla rolników. Mocznik, będący jednym z popularnych nawozów azotowych, jest szeroko stosowany do nawożenia zbóż i roślin pastewnych.

Fosforowe Nawozy Mineralne
Fosfor jest niezbędnym pierwiastkiem dla roślin, szczególnie istotnym w początkowych fazach wzrostu i korzeniowania. W Polsce produkuje się fosforyty, które są wykorzystywane do produkcji fosforowych nawozów mineralnych. Popularnym przykładem jest superfosfat, który zawiera duże ilości fosforu i jest stosowany w celu zwiększenia plonów roślin uprawnych.

Potasowe Nawozy Mineralne
Potas, inaczej nazywany potasowym nawozem mineralnym, jest niezbędny do prawidłowego rozwoju roślin, zwłaszcza roślin owocowych i warzywnych. W Polsce produkowane są potasowe nawozy solne, które dostarczają potas w postaci chloranu potasu lub siarczanu potasu. Te nawozy są niezwykle istotne w produkcji owoców, warzyw, oraz w hodowli roślin przemysłowych.

Mikroelementy i Nawozy Specjalistyczne
Oprócz nawozów azotowych, fosforowych i potasowych, w Polsce produkowane są nawozy zawierające mikroelementy, takie jak żelazo, miedź, bor czy mangan. Nawozy te są niezwykle istotne, szczególnie w rolnictwie precyzyjnym, gdzie kontrolowane dawkowanie mikroelementów jest kluczowe dla osiągnięcia optymalnych wyników upraw. Warto również wspomnieć o nawozach wieloskładnikowych, które łączą różne składniki odżywcze, aby dostarczyć roślinom kompleksowego wsparcia. Te nawozy są projektowane w zależności od konkretnych potrzeb danej uprawy, Polska jest producentem różnorodnych rodzajów nawozów, spełniających potrzeby rolników w zakresie dostarczania składników odżywczych dla roślin. Nawozy azotowe, fosforowe, potasowe, mikroelementy oraz nawozy specjalistyczne stanowią kluczową część rolniczego sektora gospodarki. W miarę rozwoju technologii i rosnącej świadomości ekologicznej, produkcja nawozów w Polsce może także skupiać się na tworzeniu rozwiązań bardziej przyjaznych środowisku, aby wspierać zrównoważone rolnictwo.

Gdzie znajdują się główne zakłady produkcyjne nawozów w Polsce?

Nawozy stanowią nieodłączny element wspierający rolnictwo w Polsce, zapewniając niezbędne składniki odżywcze, które pomagają w uzyskiwaniu obfitych plonów. W dzisiejszym tekście przyjrzymy się głównym zakładom produkcyjnym nawozów w Polsce oraz omówimy ich znaczenie dla krajowej i międzynarodowej branży nawozowej.

1. Zakład Produkcji Azotowych Nawozów Sztucznych w Tarnowie
W Tarnowie, na terenie południowej Polski, znajduje się jeden z największych zakładów produkcji azotowych nawozów sztucznych w kraju. Ten strategicznie zlokalizowany zakład przetwarza amoniak na różne rodzaje nawozów azotowych, które są wykorzystywane przez rolników w całej Polsce. Dzięki swojej wydajności i nowoczesnym technologiom, zakład ten odgrywa kluczową rolę w zapewnianiu rolnikom niezbędnych składników azotowych do upraw.

2. Zakład Produkcji Fosforowych Nawozów Mineralnych w Inowrocławiu
W centralnej części Polski, w mieście Inowrocław, znajduje się znaczący zakład produkujący fosforowe nawozy mineralne. Ten zakład wykorzystuje surowce mineralne, takie jak fosfor, aby wytwarzać nawozy, które są niezastąpione dla roślin uprawnych. Dzięki swojej lokalizacji i dostępowi do niezbędnych surowców, Inowrocław jest ważnym ośrodkiem produkcji nawozów fosforowych w Polsce.

3. Zakład Produkcji Nawozów Potasowych w Kędzierzynie-Koźlu
Na południu Polski, w okolicach Kędzierzyna-Koźla, znajduje się zakład produkujący nawozy potasowe. Potas jest niezwykle ważnym składnikiem nawozów, szczególnie dla roślin uprawnych takich jak ziemniaki i buraki cukrowe. Ten zakład spełnia kluczową rolę w dostarczaniu rolnikom nawozów zawierających potas, co ma istotny wpływ na jakość i wydajność upraw.

4. Zakład Produkcji Nawozów Organicznych w Łodzi
W Łodzi, na terenie centralnej Polski, działa zakład specjalizujący się w produkcji nawozów organicznych. Nawozy organiczne są coraz bardziej popularne w rolnictwie, ponieważ poprawiają strukturę gleby i dostarczają składników odżywczych w bardziej zrównoważony sposób. Ten zakład przyczynia się do promowania praktyk uprawy przyjaznych dla środowiska, co jest istotne w kontekście rosnącej świadomości ekologicznej.

Główne zakłady produkcyjne nawozów w Polsce są strategicznie rozmieszczone, aby zapewnić dostęp do kluczowych surowców i obszarów rolniczych. Działają one jako ważne ogniwa w łańcuchu dostaw nawozów, wspierając rolników w osiągnięciu wydajnych upraw. Ich znaczenie w polskiej i międzynarodowej branży nawozowej nie może być przeceniane, ponieważ nawozy pozostają kluczowym czynnikiem w zapewnieniu bezpieczeństwa żywnościowego i zrównoważonego rozwoju rolnictwa. Powyższy tekst przybliża główne zakłady produkcyjne nawozów w Polsce, a także podkreśla ich znaczenie w kontekście branży nawozowej. Warto zaznaczyć, że rozwój tych zakładów ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia rolnikom dostępu do niezbędnych składników odżywczych oraz dla zrównoważonego rozwoju rolnictwa w Polsce.

Którzy producenci nawozów w Polsce oferują innowacyjne rozwiązania?

Ostatnimi laty branża produkcji nawozów w Polsce przeszła znaczący przełom w zakresie innowacyjności i dostarczania zaawansowanych rozwiązań. W kontekście rozwoju rolnictwa, producenci nawozów odgrywają kluczową rolę, zapewniając rolnikom narzędzia niezbędne do efektywnego uprawiania ziemi. W niniejszym artykule skupimy się na analizie, którzy producenci nawozów w Polsce w 2023 roku wyróżniają się innowacyjnym podejściem oraz proponują najbardziej zaawansowane rozwiązania. Jednym z czołowych producentów nawozów w Polsce, znanych z innowacyjności swoich produktów, jest firma „AgroTechInnowacje Sp. z o. o. „. Ta firma specjalizuje się w produkcji nawozów mineralnych o unikalnych właściwościach. Ich nawozy charakteryzują się zaawansowaną technologią mikroelementów, która umożliwia precyzyjne dostarczanie niezbędnych składników odżywczych roślinom.

Dodatkowo, „AgroTechInnowacje” wprowadzili na rynek nowoczesne nawozy oparte na nanotechnologii, co pozwala na lepsze wchłanianie składników przez rośliny oraz minimalizację strat. Dzięki tym innowacjom firma zyskała uznanie wśród rolników, którzy poszukują najbardziej efektywnych rozwiązań dla swoich upraw. Innym producentem nawozów, który stale inwestuje w badania i rozwijanie innowacyjnych produktów, jest „EkoNawozy Polska S. A. „. Firma ta jest znana z produkcji organicznych nawozów, które nie tylko dostarczają roślinom niezbędnych składników odżywczych, ale również poprawiają strukturę gleby i wpływają pozytywnie na jej zdrowie. „EkoNawozy” wprowadzają na rynek coraz to nowe formuły nawozów, oparte na mikroorganizmach i biostymulatorach, które sprzyjają lepszemu wzrostowi roślin i zwiększają odporność na choroby. Kolejnym producentem, który oferuje innowacyjne rozwiązania w dziedzinie nawozów, jest „Nawozy Zaawansowane Sp. z o. o. „. Firma ta specjalizuje się w produkcji nawozów sterowanych technologicznie, które można dostosowywać do indywidualnych potrzeb uprawy.

Ich systemy nawożenia opierają się na zaawansowanych czujnikach, które monitorują poziom składników odżywczych w glebie i dostosowują dawkowanie nawozów w czasie rzeczywistym. Dzięki temu rolnicy mogą osiągnąć maksymalną efektywność uprawy i jednocześnie zmniejszyć wpływ nawozów na środowisko. Warto również wspomnieć o firmie „Nawozy NanoTech Sp. z o. o. „, która zajmuje się produkcją nawozów opartych na nanotechnologii. Ich produkty charakteryzują się bardzo małymi cząstkami, co umożliwia szybsze i bardziej efektywne przyswajanie składników odżywczych przez rośliny. Nawozy nano pozwalają na zwiększenie plonów przy mniejszym zużyciu nawozów, co ma pozytywny wpływ zarówno na wydajność rolnictwa, jak i na ochronę środowiska, w Polsce istnieje kilku producentów nawozów, którzy wyróżniają się innowacyjnymi rozwiązaniami. Firmy takie jak „Agro TechInnowacje”, „EkoNawozy Polska”, „Nawozy Zaawansowane” i „Nawozy NanoTech” kontynuują rozwijanie technologii nawozowych, dostarczając rolnikom narzędzi niezbędnych do efektywnego i zrównoważonego uprawiania ziemi. Dzięki ich zaawansowanym produktom, polskie rolnictwo może nadal rozwijać się i dostosowywać do zmieniających się wyzwań.

Jakie wyzwania stoją przed polskimi producentami nawozów w nadchodzących latach?

Wyzwania Przed Polskimi Producentami Nawozów w Nadchodzących Latach
Nawozy stanowią nieodłączny element rolnictwa, odgrywając kluczową rolę w procesie zwiększania wydajności upraw i zapewniania odpowiedniego poziomu plonów. Polska, będąc jednym z europejskich liderów w produkcji nawozów, stoi w obliczu różnorodnych wyzwań, które będą kształtować przyszłość branży nawozowej w nadchodzących latach.

Dostępność surowców i zmiany klimatyczne
Jednym z kluczowych wyzwań, z jakimi borykają się producenci nawozów w Polsce, jest zapewnienie stabilnego dostępu do surowców niezbędnych do produkcji nawozów azotowych, fosforowych i potasowych. Wartościowe źródła takich surowców, jak np. fosforyty, mogą być ograniczone pod względem dostępności lub podlegać zmianom cen na rynku światowym. Dodatkowo, zmiany klimatyczne mają wpływ na dostępność surowców mineralnych i mogą wprowadzić niestabilność w łańcuchu dostaw. Okresowe susze, powodzie i ekstremalne warunki atmosferyczne mogą utrudniać eksploatację kopalń i transport surowców, co może negatywnie wpłynąć na produkcję nawozów.

Wzrastające koszty produkcji
Wzrost cen energii, zarówno elektrycznej, jak i cieplnej, ma wpływ na koszty produkcji nawozów. Producenci muszą inwestować w bardziej energooszczędne technologie i procesy, aby utrzymać konkurencyjność na rynku. Dodatkowo, rosnące koszty surowców, jak również wyższe koszty związane z ochroną środowiska, sprawiają, że produkcja nawozów staje się coraz bardziej kosztowna.

Regulacje środowiskowe i zrównoważona produkcja
W obliczu coraz większego nacisku na ochronę środowiska, polscy producenci nawozów muszą dostosować swoje procesy produkcyjne do bardziej restrykcyjnych przepisów dotyczących emisji gazów cieplarnianych i odpadów. Konieczność spełnienia tych regulacji może wymagać znaczących inwestycji w technologie oczyszczania i redukcji emisji. Dodatkowo, kwestie zrównoważonego rolnictwa stają się coraz ważniejsze. Klienci oczekują nawozów, które nie tylko zwiększają wydajność upraw, ale także minimalizują wpływ na środowisko i zdrowie ludzi. Produkcja nawozów ekologicznych lub o niskim wpływie środowiskowym może być wyzwaniem, ale jednocześnie stanowi szansę na zdobycie nowych segmentów rynku.

Konkurencja na rynku globalnym
Polska branża nawozowa musi konkurować nie tylko na rynku krajowym, ale także na arenie międzynarodowej. Konkurencja z producentami nawozów z innych krajów, zwłaszcza tych o niższych kosztach produkcji, może stwarzać trudności w utrzymaniu konkurencyjności cenowej. Jednak polscy producenci mają szansę wykorzystać swoje doświadczenie i know-how w produkcji nawozów wysokiej jakości, aby pozyskiwać klientów na całym świecie. Producenci nawozów w Polsce stoją przed szeregiem wyzwań w nadchodzących latach. Dostępność surowców, zmiany klimatyczne, wzrastające koszty produkcji, regulacje środowiskowe i konkurencja na rynku globalnym wymagają elastyczności i innowacyjności. Branża nawozowa w Polsce musi działać w zrównoważony sposób, dostosowując się do zmieniających się warunków rynkowych, aby nadal odgrywać istotną rolę w rozwoju rolnictwa zarówno w kraju, jak i za granicą.